بزرگنمايي:

خبر یزد - یزد - گروهی از دانشجویان رشته کشاورزی دانشگاه یزد اقدام به کشت گیاه زعفران بدون استفاده از خاک( هیدروپونیک ) در گلخانه این واحد دانشگاهی کردند و محصول آن به مرحله گل‌دهی رسیده است .

دانشیار و مدیر گروه آموزشی احیا و مدیریت مناطق خشک و بیابانی دانشگاه یزد گفت: این طرح با هدف کارآفرینی برای دانشجویان رشته کشاورزی و در قالب پایان‌نامه کارشناسی ارشد در سیستم‌های کشت بدون خاک صورت گرفت است .
دکتر «سمیه قاسمی» اظهار داشت: به دلیل افزایش تقاضا و محدودیت اراضی از تکنیک های جدید کشت برای تولید این گیاه دارویی استفاده می‌شود که یکی از آنها کشت بدون خاک است.
وی ادامه داد: با توجه به وارداتی بودن و قیمت بالای بسترهای سیستم هیدروپونیک، در این پژوهش از مواد عالی مختلف برای جایگزین نمودن با بسترهای کشت وارداتی استفاده شد و در سالنی به مساحت 75مترمربع در 2 ردیف قفسه چهار طبقه کشت شده است.
به گزارش شامگاه سه‌شنبه روابط عمومی دانشگاه یزد، این دانشیار در خصوص مزایای این طرح گفت: در این نوع کشت،زعفران در محیط بدون خاک، گل‌هایی شاداب و خوشبو به ثمر می‌رساند و به وسعت زیادی احتیاج ندارد. همچنین در فرصت یک تا دو ماهه به نتیجه می‌رسد.
به گفته فاسمی از دیگر مزایای این کشت، افزایش تراکم در واحد سطح، مدیریت تغذیه و شرایط محیطی، برداشت آسان محصول و کاهش نیروی انسانی نسبت به کشت‌های خاکی است.
در حال حاضر افزون بر 14 هزار دانشجو در بیش از 100 رشته در دانشگاه یزد تحصیل می‌کنند و این استان هم اکنون حدود 100 هزار دانشجو دارد که در 60 مرکز آموزش عالی و دانشگاه‌های استان مشغول تحصیل هستند.
استان یزد برپایه سرشماری آبان ماه سال 1395، یک میلیون و 138هزار جمعیت دارد که 85 درصد در 21شهر و بقیه در روستاها و آبادی ها زندگی می‌کنند.
کشت زعفران در 734 هکتار اراضی استان یزد
به گفته محمدحسین ملانوری معاون سازمان جهاد کشاورزی یزد سطح زیرکشت فعلی زعفران در استان 734 هکتار است که بهاباد با 400 هکتار بیشترین سطح زیرکشت این گیاه را دارد و از هر هکتار 5.5 کیلوگرم محصول خشک برداشت می شود .
به گفته وی از 122 هزار هکتار سطح زیرکشت جهانی زعفران حدود 115 هزار هکتار( 90 درصد) آن مربوط به ایران است .
وی بابیان اینکه زعفران از جمله گیاهان کم آبخواه است، ادامه داد: کشت زعفران با مصرف آب کم و درآمد بالا از جمله طرح های اقتصاد مقاومتی است که مورد تاکید مقام معظم رهبری است.
همچنین رئیس سازمان جهاد کشاورزی یزد مردادماه امسال نیز با تشریح ویژگی های محصول زعفران و کم آبخواه بودن و ارزش‌ افزوده بالای آن، گفت: زعفران تولیدی استان به دلیل شرایط آب و هوایی و خاک مناسب از کیفیت بالایی برخوردار است و یزد رتبه ششم تولید این محصول را در کشور داراست.
سیدجمال سجادی پور بابیان اینکه 2 هزار و 760 کیلو گرم زعفران در استان تولید می‌شود، افزود: امسال با افزایش 104 هکتار به مجموع زیرکشت زعفران ، سطح زیرکشت آن به 850 هکتار افزایش می‌یابد و میزان برداشت این محصول به حدود سه هزار کیلوگرم افزایش خواهد یافت.
وی با بیان اینکه در هر هکتار از مزارع زعفران حدود 25 نفر اشتغالزایی ایجاد می‌شود، اظهار کرد: بیشترین سطح زیرکشت این محصول در استان یزد در شهرستان‌های بهاباد، بافق، مهریز و ابرکوه قرار دارد.
سجادی پور اضافه کرد: زعفران از جمله گیاهان کم آبخواه با بازدهی هفت‌ساله است که برای بازدهی مجدد باید پس از هفت سال پیاز گیاه را جابه‌جا کرد.
وی از فعالیت حدود چهار هزار کشاورز استان در تولید زعفران خبرداد و یادآور شد: درآمد عمده مردم برخی مناطق استان از جمله ابرکوه، خاتم و بهاباد از طریق کشاورزی تأمین می‌شود، لذا تغییر الگوی کاشت محصولات، توسعه کاشت گیاه زعفران و گیاهان دارویی به کشاورزان توصیه می‌شود
همچنین به نوشته احمد سلطانی، کارشناس ارشد کشاورزی اکولوژیک، زعفران طلای سرخی است که ارزش آن از خیلی فلزات گران بها بیشتر است، و 65 درصد تولیدش در دنیا متعلق به ایران است.
زعفران با نام علمی Crocus Sativus.L از جمله گیاهان دارویی است که سابقه آن به بیش از 2 هزار و 500 سال قبل می رسد ، گفته می‌شود که این گیاه ظاهرا بومی یونان و مناطق مدیترانه‌ای است ولی بسیاری از پژوهشگران معتقدند که خاستگاه زعفران به عنوان با ارزش‌ترین ادویه جهان به دامنه‌های کوه‌های زاگرس و به ویژه ناحیه الوند در ایران تعلق دارد.
جنس زعفران دارای گونه‌های متعددی بوده و برای آن حدود 80 گونه ذکر شده. در ایران بیش از 10 گونه که نزدیک به زعفران زراعی است، گزارش شده است.
بسته به زمان گل‌دهی گونه‌های مختلف زعفران به سه دسته تقسیم می‌شوند: 1- زعفران زراعی( زعفران موجود در بازار)، وحشی، خزر، گیلان، زاگرس، گل بلند، جوقاسم و زیبا که زمان گل‌دهی آنها فصل پاییز است، 2- دو گله، آریوس و آلمه که در فصل بهار گل می‌دهند و 3- زعفران بنفش و کورکوری که گل‌دهی آنها در فصل زمستان شروع می‌شود.
نیازهای محیطی کشت گیاه زعفران
زعفران در اقلیم های مختلف با شرایط متغیر از نظر ارتفاع، تغییرات درجه حرارت و رطوبت هوا کشت می شود و کشت آن را می توان در ارتفاع 2000 متری از سطح دریا یافت و دماهای پایین و کاهش شدت و مدت زمان تابش نور در زمستان موجب کم شدن ظرفیت رشد گیاه شده و از این رو موجب کاهش میزان رشد این گیاه می‌شود.
ولی مزیت بزرگ زعفران این است که این گیاه می‌تواند در مناطق خشک یا نیمه خشک که در تابستان کمبود آب وجود دارد، کشت شود، پس در نهایت زعفران گیاهی گرمسیری است و در نقاطی که آب وهوای معتدل، تابستان‌های گرم و خشک و آفتابی و پاییز و زمستان نسبتا ملایم است به خوبی رشد می‌کند.
برداشت و عملکرد گیاه زعفران
برداشت محصول زعفران شامل چیدن گل‌ها و جدا کردن کلاله(قسمت قرمز رنگ خوراکی) از سایر قسمت های گل است. زمان برداشت محصول زعفران از اواخر مهرماه تا اواخر آذرماه نسبت به موقعیت اقلیمی نقاط زعفران‌خیز متغیر است.
گل‌های زعفران معمولا از اواخر مهرماه ظاهر شده و به تدریج برتعداد آنها افزوده می‌شود و عمر متوسط گل‌ها در صورتی که چیده نشوند سه روز است و معمولا دوره گل دادن گیاه زعفران درحدود 15 تا 20 روز و دوره برداشت گل ها 10 تا 15 روز است.
برداشت گل زعفران فقط با دست انجام می گیرد و به تازگی ماشین برداشت مکانیزه آن هم در داخل و هم در اسپانیا طراحی وتولید شده است. بهترین موقع برداشت گل به منظور حفظ مرغوبیت و عطر و رنگ زعفران صبح خیلی زود و قبل از باز شدن غنچه‌هاست.
لذا برداشت گل به حالت غنچه به جای حالت های نیمه باز و کاملا باز می‌تواند یک روش مفید در جهت کاهش بار میکروبی اولیه زعفران در نظر گرفته شود.
زعفران علاوه بر ایران در هندوستان، یونان، آذربایجان، اسپانیا، مراکش و ایتالیا کشت می شود و در یک زمین اوج بازدهی زمین که سال پنجم کشت است، حدود یک تن گل در هر هکتار برداشت می‌شود که از این مقدار تنها حدود سیزده کیلوگرم زعفران خشک قابل تهیه می‌شود.
از عوامل موثر در نگهداری زعفران می توان به نور، اکسیژن ، رطوبت و درجه حرارت اشاره کرد.
راهکار شناخت زعفران خالص از تقلبی
گیاه زعفران را می توان بین انگشتان دست فشرد و به شکل یک توپ گرد درآورد و دید آیا شکل گرد حفظ می شود یا خیر؟
چون زعفران خالص انعطاف‌پذیر است و وقتی فشرده می‌شود سریعا از هم پاشیده می‌شود، علاوه برآن در صورت نزدیک کردن کبریت به زعفران خالص، مشاهده می‌کنیم که نمونه خالص آن سریع آتش می‌گیرد وبه سختی اثری از خود باقی می‌گذارد.
در حالی که یک رشته زعفران تقلبی به سختی می‌سوزد، جرقه‌هایی به اطراف پرتاب می‌کند، به راحتی خاموش می‌شود و بقایای قابل توجهی از خود به جای می‌گذارد.
برچسب‌ها
یزد کشاورزی اتحادیه زعفران و خشکبار دانشگاه ها