بزرگنمايي:

خبر یزد - ایسنا/یزد پژوهشگر و نویسنده فرهنگ عامه یزد، دکتر «حسین خدیوجم» را یکی از مخافر اصالتاً یزدی خواند و گفت: عمده آثار زنده‌یاد خدیوجم که 38 کتاب را تصحیح، ترجمه، تالیف و چاپ کرده، تصحیح و ترجمه آثار امام محمّد غزّالی بوده است.

«حسین مسرت» در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا یکی از مفاخر معاصر یزد را دکتر «حسین خدیوجم» معرفی و در مورد زندگی‌ و آثار وی، تصریح کرد: «حسین خدیوجم» اصالتاً یزدی است و هرچند پدر و مادر ایشان از مردم اشکذر یزد بودند ولی به مشهد مراجعت کردند.
وی در ادامه با بیان این که «حسین خدیوجم» فرزند سیدعلی در سال 1306 خورشیدی در شهر مشهد به دنیا آمد، افزود: او پنج ساله بود که برای فراگیری قران به مکتب‌خانه‌ی زنانه‌ای در مشهد فرستاده شد و بعد از آن راهی مکتب‌خانه‌ی ملا علی در کوچه یزدی‌ها شد که همانجا گلستان سعدی، دیوان حافظ و خواندن و نوشتن را فرا گرفت و با نصاب و کلیله و دمنه نیز آشنا شد.
این پژوهشگر یزدی اظهار کرد: «حسین خدیوجم» بعد از آن راهی مدرسه شد امّا چون زندگانی سختی داشت و خانواده‌شان در تنگنا بود، ناچار به کار بنایی و کار در کارگاه درودگری استاد محمود نجّار که او هم یزدی بود، مشغول شد تا کمک خرج خانواده شود.
وی با اشاره به اشغال خراسان توسط روس‌ها به بهانه‌ی وجود آلمانی‌ها، گفت: چندی نگذشت که با این حادثه، بازار سیاست هم رونق گرفت و خدیوجم نیز وارد بازار سیاست شد. او در سال 1325 خورشیدی همراه مادر و برادرشان سیدرضا راهی عتبات عالیات شد و در این سفر که حدود هفت ماه طول کشید، وی با زبان شیرین عربی آشنا و شوق و دلبستگی به زبان عربی در دلش شعله‌ور شد به حدّی که پس از بازگشت به ایران، در مشهد در درس آقاسید هاشمی میردامادی نجف‌آبادی در مسجد جامع گوهرشاد حضور یافت و دوره تفسیر مجمع‌البیان را دو سال نزد ایشان فرا گرفت.
مسرت با بیان این که خدیوجم در سال 1327 در شمار آموزگاران مدرسۀ مروی، حاجی عادل‌زاده درآمد تا به جوانان دبیرستانی زبان عربی بیاموزد، بیان کرد: خدیوجم، شب‌ها پس از آن‌ که از تدریس زبان عربی فارغ می‌شد، نزد دکتر ابراهیم صرّاف هاشمی می‌رفت و از ایشان حساب، هندسه، تاریخ و جغرافیا یاد می‌گرفت.
به گفته وی، خدیوجم، زن و بچه داشت که گواهی دوره‌ی ابتدایی را گرفت و پس از چندی دیپلم عالی متوسّطه را به دست آورد. اوّل راهی مدرسه‌ی فیوضات مشهد شد تا مهندس شود امّا چون سنش زیاد بود، مدیر مدرسه خودداری کرد و نگذاشت سر کلاس حاضر شود لذا او از پشت پنجره‌ی اتاق ششم ریاضی به درس‌های استاد گوش می‌داد.
نویسنده برجسته‌ی یزدی ادامه داد: هیچ کسی خبر نداشت تا این‌ که یک روز استاد از پایین پنجره دید که یک نفر پشت پنجره دارد، گوش می‌دهد، پرسید چرا این‌ جا نشستی؟ و خدیوجم گفت که چون من مجاز نیستم در کلاس شرکت کنم و به این ترتیب موافقت کردند. آموزگار، مدیر دبیرستان را راضی می‌کند که وی بیاید سر کلاس بنشیند و در همان هنگام اداره‌ی فرهنگ خراسان اعلام می‌کند دو نفر دبیر نیاز دارد و خدیوجم هم در امتحان ورودی شرکت می‌کند و قبول می‌شود لذا بعد از آن به فراگیری رشته‌ی ادبیّات پرداخت.
مسرت عنوان کرد: در سال 1330 موفق به اخذ دیپلم ادبی شد و به کار تدریس در دبیرستان‌های مشهد پرداخت. در سال 1334 وارد اولین دوره‌ی کارشناسی زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه مشهد شد و در این دوره هم‌درس زنده‌یاد دکتر علی شریعتی بود و از محضر استاد محمود فرّخ بهره می‌برد. در سال 1338 در همین رشته کارشناسی گرفت و عنوان رساله‌ی او «مؤلّف فرهنگ‌های عربی» بود.
وی ادامه داد: خدیوجم پس از آن دوره‌ی کتابداری را در دانش‌سرای عالی مشهد پشت سر گذاشت ولی چون حالش خوب نبود، پزشکان توصیه کردند به تهران برود، در همان سال ورودش به تهران، خدمات مطبوعاتی‌اش آغاز شد و با مجلات مختلفی مانندسخن، نگین و یغما همکاری داشت و همزمان به دبیری هم می‌پرداخت.
وی با اشاره به استخدام خدیوجم در سال 1341 در کتابخانه‌ی ملی، ریاست آن زمان کتابخانه را برعهده زنده‌یاد استاد ایرج افشار ذکر کرد و گفت: «حسین خدیوجم» در همان زمان که به تدریس می‌پرداخت، نخستین کتاب خود به‌ نام «عقاید فلسفی ابوالعلاء معرّی» نوشته عمر فرّخ را ترجمه و روانه‌ی بازار کرد و از آن وقت به ترجمه شروع کرد.
مسرت با اشاره به عزیمت خدیوجم در سال 1345 به کشور لبنان و نام‌نویسی او در دانشگاه سن ژوزف بیروت در رشتۀ دکترای زبان و ادبیّات عرب، اظهار کرد: او پس از چند سال دکترای خود را گرفت و بازدیدی نیز از مصر داشت و در سال 1353 رایزن فرهنگی ایران در کشور افغانستان شد و نهایتاً در سال 1355 بازنشسته شد.
این محقق یزدی عمده آثار خدیوجم را تصحیح و ترجمه آثار امام محمّد غزّالی خواند و در پایان متذکر شد: زنده‌یاد خدیوجم در طول عمر خود بیش از 30 سال فعالیّت قلمی و کار علمی، 28 عنوان یعنی 38 جلد کتاب را تصحیح، ترجمه، تالیف و چاپ کرد و سرانجام در روز جمعه، 25 مهر 1365 از دنیا رفت.
انتهای پیام