بزرگنمايي:

خبریزد- نخستین کارگاه های قالیبافی در اواخر دوران قاجار شکل گرفت و بخش عمده طرح های قالی در سبک و طرح های کرمان، کاشان و اصفهان و تلفیقی از سایر طرح ها بود؛ اما
بخشی از طرح های قدیم به نام اردکان نیز شناخته می شود .
برخی کارشناسان شهرستان اردکان معتقدند که ثبت جهانی فرش این منطقه در سکوت خبری و در گمنامی انجام شد و آنطور که در خور قدمت و اهمیت این کالای صنعتی بود به آن پرداخته نشد و رسانه ها هم کمتر به آن پرداختند.
رئیس اداره صنعت، معدن و تجارت اردکان گفت: قالی اردکان در تقسیم بندی ها در زمره قالی های شهری است و تمام ویژگی های یک قالی شهری را داراست.
محمدرضا بهجتی با بیان اینکه در بخش های عقدا و توابع عموما طرح های قالی نائین و ریز بافت رواج داشته و دارد افزود:‌ کیفیت بافت و طرح های قالی های اردکان باعث شده که قالی یزد بیشتر به نام قالی اردکان در بازار داخلی به فروش برسد .
وی تولید قالی در اردکان را سالانه حدود هفت هزار متر مربع اعلام کرد که در بازارهای داخلی به فروش می رسد و مقداری هم به کشورهای حوزه خلیج فارس صادر می شود .
رئیس اداره صنعت، معدن و تجارت اردکان ادامه داد:‌ در این شهرستان 2 شرکت تعاونی فرش دستباف روستایی و شهری فعال با بیش از 800 بافنده وجود دارد و همچنین 9 کارگاه تولید متمرکز و 12 کارگاه تولید غیرمتمرکز فرش در حال فعالیت است.
بهجتی با بیان اینکه حدود یکهزار نفر در شهر اردکان و بخش عقدا زیر پوشش بیمه قالی بافی هستند یادآور شد: در سال های اخیر تولید تابلو فرش به علت تمایل بافنده به بافت آن و کوچک شدن منازل، رواج یافته و در حال حاضر حدود 700 بافنده مشغول بافت تابلو فرش در اردکان هستند و سالیانه حدود 300 قطعه تابلو فرش در ابعاد مختلف تولید می شود.
رئیس اداره فرش دستباف سازمان صنعت، معدن و تجارت استان یزد هم گفت: بافت فرش دستباف یزد و اردکان در روستاهای 2 شهرستان میناب و بشاگرد استان هرمزگان به عنوان شغل پایدار و هنر صنعتی ارزشمند رواج یافته و این در حالیست که مردم آن مناطق، چندان پیشینه ای در بافت فرش دستباف نداشته اند.
محمدمهدی نبی زاده ادامه داد:‌ طی سال‌های گذشته سهم ایران از صادرات فرش دستباف و ماشینی بـه شدت کاهش یافته و کشورهایی مانند افغانستان، هند و چین با کپی‌برداری از فرش ایرانی در حال تسخیر بازارهای سنتی ما هستند و این در حالی است که چندان پیشینه ‌ای هم در آن ندارند.
وی افزود: فرش دستباف یزد و اردکان ثبت جهانی شد و از آن پس مشتریان و بافندگان زیادی را به خود جلب کرد.
نبی زاده با بیان اینکه فرش یزد و اردکان بیش از 100سال قدمت دارد، افزود: فرش های یزد و اردکان در سال 94 و 95 پس از ثبت ملی، در سازمان مالکیت های معنوی سازمان ملل متحد wipo ثبت شد.
وی اظهار داشت: فاکتورهای مهمی در ثبت جهانی فرش یزد و اردکان تاثیر داشت و آن هم استفاده از رنگ گیاهی، بافت سالم و ابریشمی، قدمت فرش و توانمندی در تولید و مواد اولیه مرغوب است که توانست برندی را به نام فرش اردکان و یزد با بافت درشت و رج شمار 25، 28 و 30به ثبت جهانی برساند.
رئیس اداره فرش دستباف سازمان صنعت، معدن و تجارت استان یزد بیان داشت: توان تولید این قالی ها به لحاظ ایجاد تشکل های فرشی بالاست به طوری که سالانه با افزایش تعداد کارگاه ها در 67 کارگاه تولید فرش، به شکل متمرکز و غیرمتمرکز قریب 220 هزار متر مربع فرش و تابلو فرش تولید می شود.
نبی زاده در خصوص بافنده های خانگی قالی های یزد و اردکان گفت: اتحادیه و شرکت های تعاونی قالی دستباف روستایی 15هزار عضو دارد علاوه بر آن در حال حاضرحدود 40هزار بافنده فعال خانگی، فرش یزد و اردکان را تولید می کنند.
وی ثبت جهانی این فرش ها را مزیت مهمی در عرصه بین المللی دانست و یادآور شد: برخی از کشورها فرش های بافت ایران را بدون مجوز تولید می کردند و بدون نام کشور ایران به فروش می رساندند و چون این فرش ها ثبت جهانی نشده بود ایران نمی‌توانست ادعایی نسبت به مالکیت آن داشته باشد ولی با ثبت جهانی و برند شدن فرش یزد و اردکان، حق مالکیت و اعتراض داریم که جلوی این تولیدات تقلبی را در کشورهای خارجی بگیریم.
نبی زاده درباره بازار فروش و صادرات فرش های برند جهانی هم تصریح کرد: نمی توان نادیده گرفت که تحریم ها توانست بازار فرش را تحت تاثیر قرار دهد بطوری که فرش یزد و اردکان که عمدتا به آمریکا صادر می شد و کشورهایی مانند آلمان و کشورهای خلیج فارس هم از خریداران این فرش بودند بعد از تحریم ها صادرات آن به این کشورها کاهش چشمگیری داشت.
وی یکی دیگر از دلایل صادر نشدن این فرش را تقاضای زیاد در بازار داخلی دانست و افزود: اردکان یکی از مناطق مهم قالی بافی کشور هست که در داخل و حتی خارج از کشور شناخته شده و محبوبیت خاص خود را دارد.
کارشناس ارشد فرش و صنایع دستی اردکان نیز گفت:‌ اولین کارگاه های قالی بافی در اواخر دوران قاجار شکل گرفت و بخش عمده طرح های قالی درسبک و طرح های کرمان، کاشان و اصفهان و تلفیقی از سایر طرح هابوده که با توجه به کیفیت طرح و بافت تفاوت چندانی با قالی های کاشان و اصفهان و کرمان نداشته و در تسخیر بازار و محبوبیت، همپای آنها بوده است.
مصطفی هاتفی اظهار داشت:‌ هر کجا و در هر نمایشگاهی که نام قالی تبریز و کاشان بوده نام قالی اردکان نیز بوده است.
وی با بیان اینکه قالی اردکان در تقسیم بندی قالی ها در زمره قالی های شهری است و تمام ویژگی های یک قالی شهری را داراست تاکید کرد: استفاده از تار و پود پنبه ای و پرز یا خامه پشمی و کرک، استفاده از دار عمودی گردان، فارسی باف بودن، رج شمار 25 الی 30 و رنگ بندی 14 الی 16 تا از دیگر خصوصیات قالی اردکان می باشد.
این کارشناس افزود:‌ از دیگر شاخصه های مهم قالی اردکان عدم وجود غلط بافی و جفتی بافی و بدون عیب بودن آن است که باعث گردیده قالی اردکان از کیفیت بالایی برخوردار باشد.
هاتفی اظهار داشت :‌ طرح هایی که در طول تاریخ قالی بافی اردکان بافته شده عبارتند از لچک، ترنج کاشان و نایین، ترنج خورشیدی و لوزی و دایره، افشان، شاه عباسی و طرح های حاشیه درباری در رنگ های زمینه کرم، سبز،خاکی، فیروزه ای، لاکی و سرمه ای که غالبا برگرفته از طرح های منطقه کاشان، تبریز، کرمان، نایین و اصفهان است.
وی با بیان اینکه در مناطق عقدا و توابع عموما طرح های قالی نائین و ریز بافت رواج داشته و دارد و در خود شهر اردکان و احمداباد، ترک آباد، خرانق و حتی میبد قالی اردکانی بافته می شود تاکید کرد: امروزه در مناطق جنوب کشور و نیز در منطقه شرق (سیستان) قالی اردکان بافته می شود.
کارشناس ارشد فرش و صنایع دستی اردکان با بیان اینکه در اکثر مواقع، کیفیت بافت و طرح های قالی های اردکان باعث شده که قالی یزد بیشتر به نام قالی اردکان در بازار داخلی به فروش برسد گفت:‌ مواد اولیه تولید قالی در اردکان غالبا پشم ، ‌کرک ، ابریشم و پنبه بوده که تار و پود از جنس پنبه و خامه یا همان پرز نیز از جنس پشم، کرک و ابریشم می باشد، نخ ریسی و رنگرزی الیاف در خود اردکان به صورت سنتی و گیاهی و همچنین به صورت شیمیایی انجام می گیرد.
هاتفی یادآور شد: از کشور های وارد کننده و طرفدار قالی اردکان می توان به کشورهای حاشیه خلیج فارس، استرالیا، آمریکا، آلمان و سوییس اشاره کرد.
وی افزود:‌ قالی اردکان با این حجم ویژگی های خاص و منحصر به فرد در دی ماه سال 94 در کمال گمنامی به ثبت جهانی رسید اما دریغ از یک اطلاع رسانی و برنامه ای در خور برای قالی اردکان.
اردکان با 98 هزار نفر جمعیت در 60 کیلومتری شمال شهر یزد قرار دارد.