بزرگنمايي:

خبریزد- حجت السلام«محمدصداقت کشفی» در نود و چهارمین نشست اکران و تحلیل آثار منتخب سینمای ایران و جهان در باشگاه فیلم حوزه هنری یزد، فیلم سینمایی «سایه» محصول سال 2018 به کارگردانی ژانگ ییمو کارگردان چینی به نمایش درآمد و با حضور حجت الاسلام سیدمحمدجواد صداقت کشفی قائم مقام صدا و سیمای مرکز یزد و اهالی سینما مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت.

وی با بیان این‌که این فیلم مجموعه‌ای مصور از سایه روشن‌های زیبا و فرم‌های هدایت شده در یک ترکیب‌بندی خلاقانه است گفت: موضوع اصلی و مورد مناقشه در «سایه» مالکیت و قدرت است.

قائم مقام صدا و سیمای مرکز یزدگفت: یک پادشاه قلدر، شهری بنام «جینگ» را تصاحب کرده و در مقابل، پادشاه جوان منطقه «پی» به شدت از مبارزه واهمه دارد و همواره دم از صلح می‌زند، اما یکی از فرماندهان شجاع او بدون هماهنگی سراغ ژنرال شهر غصب شده می‌رود و تقاضای جنگ تن به تن می‌کند. حاکم «پی» از این واقعه ناراحت می‌شود و برای دفع خطر تصمیم می‌گیرد خواهرش را به ازدواج شاهزاده مقابل درآورد ولی همین امر جدال خونینی را رقم می‌زند.

کشفی‌زاده تصریح کرد: مهمترین نقطه توجه و دراماتیک فیلم جایی آشکار می‌شود که می‌فهمیم فرمانده جنگجو و شجاع در حقیقت سایه و بدل فرمانده اصلی است که به دلیل بیماری در پناهگاهی اسرار آمیز ماجرا را هدایت می‌کند.

صداقت کشفی افزود: به نظر می‌رسد ژانگ ییمو با پرهیز از رنگ‌های درخشان و همچنین با استفاده از فضاهای بسته داخلی و حتی مخفیگاهی اسرار آمیز در دل قصر و نیز ایجاد محدودیت و فشردگی در مکانهای خارجی، زندگی قهرمانان و شخصیت‌های داستان را در تنگنا و دور از نشاط و سرزندگی توصیف می‌کند هرچند آنها به قدرت و حکمرانی خود دلخوشند.

وی با بیان این‌که در این فیلم شخصیت آرام و مطمئنی وجود ندارد بلکه همه نگرانند و هرکدام به نوعی منفی، خیانتکار یا در نهایت انتقام گیرنده جلوه می‌کنند گفت: از این رو فضای ترسیم شده زندگی در «سایه»، دلپذیر و حسرت برانگیز نیست گرچه تبحر کارگردان و همکاران او تصاویر را جذاب و دیدنی کرده و شرایط فنی حرفه‌ای کاملا در خدمت محتوا قرار گرفته‌اند.

این کارشناس بیان کرد: در بین شخصیت‌های اصلی فیلم، مؤثرترین فرد در پیشبرد داستان همسر فرمانده است که هم در آموزش رزمی و نوازندگی هدفمند به سایه همسرش نقش اصلی را ایفا می‌کند و هم جریان احساس عاطفی بین او و سایه سبب ایجاد انگیزه برای بدل فرمانده شده است بنابراین نقش زن در قصه شکل گرفته بسیار چشمگیر به نظر می‌رسد.

قائم مقام صدا و سیمای مرکز یزد اضافه کرد: در فیلم سایه که به تعبیر بعضی از تحلیلگران، دارای تصاویر سیاه و سفید است، به جز صورت و بدن افراد، سبزی غیر اشباع درختان و قرمزی خون، فضای داخلی و خارجی پوشیده از تونالیته‌های آکروماتیک یعنی سیاه، سفید و خاکستری است. «ییمو» که به عنوان استاد رنگ‌ها شناخته می‌شود، در این اثر به جای رنگ‌های اشباع و تقابل آن‌ها با یکدیگر از کنتراست سیاه و سفید و نور و سایه بهره برده است. طراحی غالبی که ذهن را به سوی سبک نقاشی چینی با تأکید بر روح نقاشی بدون استفاده از رنگ‌های تند و یا نقاشی ژاپنی با تأکید بر استفاده از جوهر سیاه سوق می‌دهد.

صداقت کشفی ادامه داد: اکثر سکانس‌های فیلم در فضای کنترل شده داخلی دارای نورپردازی کلاسیک چهره با سبک مثلث نوری بر یک گونه و کنتراست حدود یک چهارم در بخش دیگر صورت است و غالبا از نور «بک لایت» و از طرفی وزش ملایم باد و در نتیجه جلوه‌گری موهای بلند استفاده شده است.

وی اضافه کرد: «عمق میدان» بسیار کم و احتمالا استفاده از دهانه باز دیافراگم در تصاویر بسته چشمگیر است و باتأکید بر نقطه توجه و همچنین در کنار سایه روشن‌های حساب شده به ایجاد بُعد، کمک شایانی کرده است.

این کارشناس افزود: وجود فرم‌های منظم و تکراری به ویژه اسپیرال و چرخان در بخش‌های مختلف فیلم به پدیدار شدن سبک ویژه‌ای در ترکیب‌بندی کمک کرده و از طرفی خطوط عمودی و شکل یافته از قبیل تابلوهای شیشه‌ای درون قصر و بافت زیبای نیزار هم در هدایت بصری چشم نقش دارد.

قائم مقام صدا و سیمای مرکز یزد خاطرنشان کرد: چرخش‌های منظم مبارزان بر روی صفحه دایره‌ا‌ی شکل که تقابل حق و باطل یا سیاهی و سفیدی را نشان می‌دهد به دلیل شکل هندسی دایره می‌تواند تلاش برای ایجاد تعادل را القاء کند. این صفحه با فرمی خاص که شاید ریشه در نمادهای چینی داشته باشد هم در صحنه‌های جنگ تن به تن دیده می‌شود و هم به عنوان صفحه ابزار پیشگویی توسط همسر فرمانده به کار رفته است. از‌این‌رو در تمام فیلم یک فرم مشترک برای تقدیر زندگی، مبارزه، پیروزی، شکست و تقابل سفیدی و سیاهی انتخاب شده است.

به گفته وی نکته مهمی که در نتیجه‌گیری نهایی داستان قابل تأمل است مرگ شخصیت‌های اصلی و گردانندگان ماجراها و زنده ماندن سایه است. گویی سایه، اصل و آنها بدل بوده‌اند.

صداقت کشفی در پایان بیان کرد: فیلم «سایه» از نظر محتوا ماجرایی تقریبا تکراری و ساده ولی در نوع خود جذاب دارد و از نظر تصویر به‌رغم فقدان رنگ‌های خیره کننده مانند یک تابلوی نقاشی زیبا است.