بزرگنمايي:

خبریزد- حالا این زندان كه تنها زندان تاریخی یزد است به محور گردشگری ادبی شهر جهانی یزد تبدیل شده ولی برخی مشكلات مانند مرمت‌های غیراصولی باعث شد تا بخش عمده‌ای از این زندان كه بخشی از هویت تاریخی این دیار را به دوش می‌كشد، از بین برود.

البته همچنان بخش‌های باقی‌مانده‌ی این بنای تاریخی كه قطعاً شاهد شكنجه‌ و اسارت چهره‌‌های شاخصی از این دیار بوده،‌ نیازمند مرمت اساسی است و تا زمانی كه مورد ترمیم قرار نگیرد قطعاً نمی‌تواند به عنوان بخشی از محور گردشگری ادبی فرخی یزدی، درهای خود را به روی گردشگران و عموم علامندان بگشاید.

«سید مصطفی فاطمی» مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری یزد با بیان این که زندان شهربانی تنها زندان تاریخی یزد و بخشی از ارگ حکومتی یزد محسوب می‌شود، اظهار می‌کند: این بنا که به عنوان بخشی از ارگ حکومتی بجا مانده است، در زمانی حتی قبل‌تر از دوره صفویه و در زمان شاه یحیی حاکم دوره آل مظفر به عنوان بخشی از شهر یزد(نارین قلعه‌ی یزد) شکل گرفته و در زمان قاجار به شکل زندان درآمده كه البته در زمان پهلوی شکل امروزی را به خود گرفته است.

وی با بیان این که اصل این بنا احتمالا قدمتی بیش از 700 سال دارد، تصریح می‌کند: این بنا در دوره‌های متعدد به عنوان بخشی از ارگ حکومتی به شمار می‌رفته و بعدها تخریب و دوباره در دوره امیرچقماق مرمت شده و تقریباً بنای اصلی، باقی نمانده است اما دیوار حصار ارگ حکومنتی که در پشت زندان واقع شده، قدمتی بیش از 700 سال دارد.

این مسئول با اشاره به این که بنای مذكور در دوران متعدد کاربرد زندان داشته است، اضافه می‌كند: این مكان مطابق اشارات تاریخی در نزدیکی دیوان‌خانه که همان اداره میراث فرهنگی کنونی و بخشی از ارگ حکومتی یزد است، یاد شده است.

وی در رابطه با محکومیت فرخی یزدی در این زندان قدیمی، تصریح می‌کند: به احتمال زیاد اشخاص معروف دیگری نیز در طول تاریخ در این زندان به اسارت افتاده‌اند که فرخی نسبت به بقیه از شهرت بالاتری برخوردار بوده است.

فاطمی اضافه می‌کند: زمانی که فرخی اشعار تندی را نسبت به حاکم وقت یزد می‌سراید، وی را در دارالحکومه که در مكان فعلی اداره کل میراث فرهنگی بوده است، به فلک می‌بندد اما از آنجایی که فرخی در میان شکنجه نیز زبان به ناسزاگویی می‌گشاید، حاكم وقت یعنی ضیغم‌الدوله دستور دوختن لب‌های او را می‌ ‎ دهد و با آمدن خیاط‌باشی این اقدام میسر می ‎ شود.

وی از زندانی شدن فرخی در زندان شهربانی یاد می‌كند و ادامه می‌دهد: زمانی که شکنجه به پایان می‌رسد، فرخی یزدی را در زندان شهربانی به اسارت می‌گیرند اما مادر فرخی به مسجد می‌رود و مردم را فرامی‌خواند لذا مردم در آن روز مغازه‌ها را می‌بندند و در تلگراف‌خانه تجمع می‌کنند و تلگرافی را به وزیر داخله می‌نویسند که البته حاکم آن را تکذیب می‌کند ولی سرانجام به علت تجمع مردم، فرخی را در مقابل ارگ حکومتی پس از یک روز زندانی شدن، تحویل می ‎ دهد.

مدیرکل میراث فرهنگی یزد از اهمیت این زندان در هویت تاریخی یزد یاد و خاطرنشان می‌کند: بخش‌هایی از تنها زندان تاریخی یزد مانند یادگاری‌های دیوارها، اتاقک‌های انفرادی و شکل ساختار زندان در چند سال گذشته به دنبال مرمتی غیراصولی و بدون شناخت دچار تخریب شده و از بین رفته است.

وی با تاکید بر این که تاریخ تبدیل این بنا به زندان هنوز مشخص نیست، می‌گوید: مرمت این بنا برعهده نیروی انتظامی است ولی پس از مرمت به عنوان بخشی از محور گردشگری ادبی در نظر گرفته خواهد شد.

البته سرهنگ «محمدرضا مزیدی» معاون اجتماعی نیروی انتظامی یزد از تبدیل این زندان به موزه نیروی انتظامی خبر می‌دهد و به خبرنگار ایسنا – منطقه یزد، می‌گوید: در حال حاضر اعتبار کافی جهت مرمت تنها زندان تاریخی یزد فراهم نیست و مرمت این بنا به همکاری اداره کل میراث فرهنگی یزد نیاز دارد.

وی ادامه می دهد: هنوز كاربری آینده این زندان تعیین تکلیف نشده ولی در عین حال نیز اداره کل میراث فرهنگی در این رابطه همکاری لازم را نداشته است.

به گفته مزیدی، این زندان که در گذشته به عنوان محلی گردشگری مدنظر بوده، مقرر شده كه با کاربری موزه نیروی انتظامی مرمت شود.