چاپ

خبر یزد - پارک ملی سیاه‎کوه استان یزد به عنوان یکی از پهناورترین و بکرترین پارک‎های ملی ایران با داشتن تنها چهار محیط‎بان و در کمی امکانات، روزگار سختی را سپری می‎کند.

بنا به تعریف سازمان محیط زیست کشورمان، پارک‌های ملی به محدوده‌هایی از منابع طبیعی کشور اعم از جنگل، مرتع، بیشه‎های طبیعی، اراضی جنگلی، دشت، آب و کوهستان اطلاق می‏شود که نمایانگر نمونه‎های برجسته‎ای از مظاهر طبیعی باشد و به منظور حفظ همیشگی وضع زندگی و طبیعی آن و همچنین ایجاد محیط مناسب برای تکثیر و پرورش جانوران وحشی و رشد رستنی‎ها در شرایط کاملاً طبیعی تحت حفاظت قرار می‎گیرد.
در این گزارش قصد داریم که یکی از پهناورترین‎ترین پارک‏های ملی ایران را که فقط با همت یک حافظ محیط زیست به پارک ملی تبدیل شده و آنچه که با فرهنگ‎سازی می‌توانیم برای آیندگان به یادگار بگذاریم را مرور کنیم.
پارک ملی «سیاه کوه» در استان یزد یکی از 30 پارک ملی کشور است که گونه‌های نادر و در حال انقراضی را در دل خود جای داده است؛ پهنه طبیعی ارزشمندی که اگر حافظان و دلسوزان محیط زیستی شهرستان اردکان قریب به دو دهه پیش دستی نجنبانده بودند، معلوم نبود که آیا اکنون اثری از قوچ و میش‌هایش یا آوازه خوش انتظار مشاهده یوز آسیایی در حال انقراضش به رؤیایی تبدیل شده بود یا خیر.
دکتر «محمدرضا اقبالی» پزشکی بود که تنها با عشقی که به طبیعت داشت در دورانی که خود آن را دوران سیاه زندگی‌اش می‎دانست، تصمیم به کنار گذاشتن اسلحه گرفت و در کنار دیگر دوستانش کمر همت را برای ثبت یکی از ارزشمندترین پهنه‎های زیستگاهی کشور بست.
مرحوم اقبالی قریب به یک دهه از عمر خود را برای ثبت منطقه «سیاه کوه» به عنوان یکی از 30 پارک ملی کشور سپری کرد و بیش از 15 سال پایانی عمر خود را برای احیا، حفاظت و نگهداری از گونه‎های نادر و در حال انقراض منطقه سیاه کوه اردکان صرف کرد.
وی که از ابتدای دهه ٩0 چندین نقطه از طبیعت بی‎آب و علف شهرستان اردکان را با هزینه شخصی خود به زیر کشت گونه‌های کم‎آبخواه از جمله «تاغ» برده بود، مسیر سخت و خشک منطقه حفاظت شده پارک ملی سیاه کوه را مقصد بعدی خود قرار داد و از ابتدای سال ٩٣ با فراخوانی که به دعوت از گروه‌های مردمی و دوستدار محیط زیست انجامید، بیش از هزاران بوته تاغ را پرورش داد که اینک صدقه جاریه و بازمانده از آن مرحوم است.
خیری که زندگی خود را وقف محیط زیست کرد
«مرتضی عزیزی» رئیس محیط زیست شهرستان اردکان در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به نامگذاری یکی از پاسگاه‌های حفاظت از محیط زیست این شهرستان در منطقه سیاه کوه به نام مرحوم دکتر اقبالی، خاطرنشان کرد: مرحوم اقبالی، انسانی طبیعت دوست و خیرمند بود که بیش از نیمی از سرمایه زندگی و عمر خود را در مسیر حفاظت از محیط زیست هزینه کرد.
وی یادآور شد: اولین گزارش جهت ثبت سیاه کوه به عنوان منطقه ممنوعه از سال 1377 توسط دکتر اقبالی و تعدادی از حافظان محیط زیست که زمانی خود دست به شکار بودند و خود را نادم از گذشته‌ می‎دانستند، به محیط زیست ارائه شدهبود.
عزیزی افزود: این راه‎گشایی خودجوش باعث شد که منطقه سیاه‎کوه در سال 1380 به صورت آگهی رسمی به عنوان منطقه حفاظت شده به شمار آید و بخش اعظمی از این منطقه‌ی حفاظت شده در سال 1٣86 با توجه به قابلیت ویژه و کم بودن تعارضات انسانی به عنوان یکی از 30 پارک ملی و البته تنها پارک ملی استان یزد به رسمیت شناخته شود.
وی با اشاره به این که پارک ملی سیاه‎کوه با مساحتی حدود 200 هزار هکتار بخش‌هایی از دو استان اصفهان و یزد را در مرکز و شرق ایران در خود جای داده ‌است، تصریح کرد: بخش‌های جنوبی این منطقه از نظر تقسیمات سیاسی کشوری در استان یزد و بخش‌های شمالی آن در استان اصفهان قرار دارد.
کیلومترها منطقه بکر مزیت تنها پارک ملی یزد
رئیس محیط زیست اردکان به ویژگی‌های خاص پار ملی سیاه‎کوه نسبت به دیگر پارک‎های ملی کشورمان اشاره کرد و گفت: شاخصه بلامعارض بودن، عاری از تعارضات انسانی و نبود توسعه شهری و روستایی و آبادی تا فاصله 50 کیلومتری این منطقه بکر، محلی مناسب را جهت زیست حیات وحش و گونه های نادر بوجود آورده است.
وی خاطرنشان کرد: در فصل سرد و خشک سال و سال‌های بی‌باران و بی‌آبی توسط محیط زیست اردکان و حامیان محیط زیستی در این منطقه علاوه بر توزیع علوفه و خوراک بین حیوانات، آبشخورها و آب انبارهای متعددی ایجاد شده تا در فصل بارش برای تامین آب شرب آنها، آب‎گیری ‎شود.
عزیزی در ادامه با ابراز نگرانی از نبود امکانات مناسبت و نیروی کافی برای نگهداری از پارک ملی سیاه کوه، تأکید کرد: ساخت دو باب پاسگاه محیط‎بانی در منطقه وسیع سیاه کوه و حفاظت شبانه‌روزی از آن تنها با چهار نیروی انسانی، از جمله آخرین اقداماتی بوده است که از دست محیط زیست اردکان برآمده و واقعاً نیاز به نگاه ویژه استان یزد به تنها پارک ملی‎اش محسوس است.
رییس محیط زیست اردکان در پایان نیز عنوان کرد: متاسفانه امکانات و تجهیزات این پارک ملی بسیار ضعیف‌تر از استانداردهای کشور است و جتی زیرساخت‎های لازم برای بازدید مردم و علاقمندان با توجه رویکردهای محیط زیستی وجود ندارد که امیدواریم توجه بیشتری به این میراث محیط زیستی صورت پذیرد.
آخرین بازماندگان یوز آسیایی در پارک ملی سیاه کوه
یوزپلنگ آسیایی، آهو، جبیر، کاراکال، شاه روباه، شغال، گرگ، کفتار، تشی، بالابان، دلیجه، عقاب طلایی، کبک تیهو، هوبره، زاغ بور، مار شتری و افعی شاخدار از گونه‌های جانوری پارک ملی سیاه‌کوه اردکان است که در این میان شاهد آخرین بازماندگان یوز آسیایی در منطقه هستیم.
مهمترین گونه‌های گیاهی این منطقه نیز شامل گز، تاغ، بنه، بادام کوهی، گون، درمنه، قیچ، اسکنبیل، پرند، شور، اشنان، آویشن شیرازی، هزار خان، کلاه میرحسن و ریش بز است.
انتهای پیام