چاپ

خبر یزد - یک پژوهشگر کشوری خواستار اهتمام بیشتر مسئولان به ساماندهی آرامگاه «شارق یزدی» اولین شاعر سیاسی‌سُرا و از مشروطه‌خواهان یزد در آرامستان تاریخی و نابسامان «جوی هرهر» این شهر شد.

«غلامحسین شارق یزدی» در سال 1240 خورشیدی در یزد متولد شد، پدرش غلامرضا قناد فرزند محمدابراهیم از خادمان اهل بیت(ع) بود. وی تا سن 20 سالگی علم کلام و خط شکسته را فرا گرفت و راهی دیار کرمان شد، سپس به تهران رفت و در آنجا لقب «شارق‌الملکی» را کسب کرد.
شارق پس از کسب این عنوان، به بندر لنگه رفت و در دستگاه حکومت آنجا مشغول به کار شد، امّا به دنبال ترس فرماندار بندر لنگه از موقعیت خود، جان شارق به خطر افتاد و او برای نجات جان خود از سوء قصدها، ناگزیر به هندوستان گریخت و پس از مدتی دوباره به یزد بازگشت، امّا در این مدت سفرهایی به ترکیه، سوریه، عراق، فلسطین و مکه داشت.
این شاعر یزدی در دفتر مشیرالممالک رییس مالیه (دارایی) فعالیت می‌کرد امّا از آنجایی که روحیه‌ی آزادی‌خواهی و مردم‌دوستی‌اش اجازه نمی‌داد، از رییس ظالم و ستمگر مالیه جدا شد. شارق علاوه بر اقدامات قانونی و نامه پراکنی به دولت‌های وقت، دربارۀ اجحافات و تجاوزات مشیر و دیگر کارگزاران به حقوق دیگران، به امضای مستعار، مقالات شیوایی در روزنامۀ سفینۀ نجات یزد به مدیریت «محمّدصادق سفینه» به چاپ رساند و افشاگر فعالیت‌های آنان شد.
این شاعر یزدی در سال 1327 هجری قمری همزمان با افتتاح عدلیۀ یزد در آنجا استخدام شد امّا به علت محقق نشدن روحیۀ عدالت طلبی خود در سال 1290خورشیدی عدلیه را هم رها کرد و به وکالت و احقاق حق مردم پرداخت و سرانجام نیز در آبان سال 1307 خورشیدی جان به جان آفرین تسلیم کرد.
سبک اشعار شارق سبک «بازگشت» نام دارد و در دیوان غزلیاتش به اشعار و ابیات استوار بر محور حکمت، پند و اندرز بر می‌خوریم، بی‎اعتباری دنیا، شکایت از روزگار، توجه به مرگ، نکوهش مردم آزاری، نکوهش ریا و توجه به صبر از جمله مهمترین مواردی است که شارق به عنوان مضامین حکمی به آن‌ها پرداخته و با یادآوری هر کدام در مسیر هدایت و ارشاد مخاطبانش گام برداشته است.
«حسین مسرّت» پژوهشگر برجسته یزد و کشور در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا، شارق یزدی را از نخستین شاعران مشروطه‎خواه عنوان می‌کند و می‌گوید: او نخستین فرد یزدی است که اصطلاحات سیاسی را به حوزه شعر وارد کرده و دیوان غزلی با یک‌هزار غزل و کتابی در مثنوی به نام «همایون کتاب» را سروده که اندیشه‌های عرفانی و اجتماعی‌اش را به قلم تحریر درآورده است.
وی اضافه می‌کند: تذکره شعرای یزد نیز که به همّت شارق نگاشته شد امّا در گذر ایّام نابود و اثری از آن به جا نماند، حتی کتابخانه‌اش نیز به همین شکل از بین رفته است.
وی با بیان این که کتاب رباعیّات شارق یزدی در سال 1299 شمسی در کرمان چاپ سنگی شده است، می‌گوید: آثار خطّی او به غیر از تذکره شعرای یزد، در کتابخانه وزیری یزد قرار دارد از طرفی دیوان اشعارش نیز به همّت و پیگیری فرزندش «فیض الله شارق» برای چاپ آماده شده بود که اجل مهلت نداد اما بعدها در سال 1371 دیوان کامل این شاعر با بیش از 30 هزار بیت شعر به کوشش «اکبر قلمسیاه» به چاپ رسید.
مسرت شارق را در غزل پیرو شعرای بزرگی چون حافظ و در مثنوی پیرو مولانا می‌خواند و می‌گوید: یکی از مهمترین اشعار سیاسی که در روزنامۀ سفینه چاپ شده و اثری از آن در دیوانش نیست، به تشریح اوضاع زمان مشروطه با واژه‌های روزمره آن روزگار پرداخته که (عریضه داد به «کابینه» وزارت عشق / دل از تظاول زلف کج تو با عشاق/ «رییس مجلس» خوبان اجازه داده به چشم / که تا کند ز اسیران زلف، «استنطاق») ابیات آغازین آن هستند.
این پژوهشگر کشوری با اشاره به فرخی یزدی و شکوهی یزدی به عنوان شاگردان شارق، می‌گوید: قوام‌الشعرا و حاج قدسی یزدی، شاعر و وکیل عدلیۀ یزد در عصر قاجار نیز با شارق دمساز بوده‌اند لذا می‎توان موقعیت اجتماعی بالای این شاعر سیاسی و عرفانی‌سرا را فهمید.
وی با بیان این‎که آرمگاه شارق یزدی در آرامستان نا به‎سامان جوی هرهر یزد قرار دارد، نسبت به رسیدگی و معرّفی آرامگاه این شاعر اظهار امیدواری می‌کند و می‌گوید: این شاعر یزدی به علت سرودن اشعار عرفانی و سیاسی قابل توجه و گام‌ برداشتن در مسیر مشروطه اهمیت زیادی دارد.
مسرت در پایان اضافه می‌کند: شارق یزدی علاوه بر تربیت شاگردانی آزادی‌خواه، نخستین شاعر سیاسی‌سرای یزد به ویژه در زمان مشروطه بوده که به دلیل روحیه آزاده، دشمنان بارها قصد جان او را کرده‌اند.
قرار است که آیین نکوداشت این شاعر یزدی چهارشنبه هشتم آبان 1398 در تالار فرهنگ اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی یزد برگزار شود.
انتهای پیام