چاپ

خبر یزد - نویسنده، پژوهشگر، ادیب و کتابدار برجسته یزدی راه‌اندازی مراکز جامع اطّلاع‌رسانی کتابخانه‌ها را یکی از اقدامات پیشنهادی برای بهبود کارآمدی کتابخانه‌های کشور خواند و ضرورت، ساختار و امکانات چنین مراکزی را تشریح کرد.

«حسین مسرّت» اظهار کرد: کتابخانه به عنوان فعّال‌ترین نهاد آگاهی رسانه در جامعه، روز به روز باید با گستردگی و دگرگونی بیشتری پاسخگوی نیاز خواستاران خود باشد و این دگرگونی هم باید از جنبه‌ی روزآمدی کتاب‌ها باشد و هم از جنبه‌ی دسترسی به نرم‌افزارهای جستجوی کتاب و مقاله و پژوهش که به یک تعبیری می‌توان تمامی این‌ها را «ابزار» نامید امّا مهم‌ترین رکن کتابخانه را باید دارا بودن نیروهای انسانی آگاه، علاقه‌مند، دلسوز و کتابشناس دانست که هم آشنا به شیوه‌ی کار و شیوه‌ی بهره‌وری از ابزارهای گفته شده باشند و هم خود نسبت به کتاب‌های مرجع و اطّلاع‌رسانی، اشراف کامل داشته و هم شناختی اجمالی از برخی علوم روز داشته باشند.
این کتابدار برجسته خاطرنشان کرد: بیشتر کتابخانه‌های ایران با توجّه به ساختاری که از دهه‌های گذشته دارند، متأسّفانه کمتر موفّق به جذب دانش‌آموختگان کتابداری شده‌اند و بیشتر نیروی انسانی آن، شامل افرادی است که از پی حادثه به آنجا پناه آمده‌اند و در پی انجام کاری اداری به هرگونه بوده‌اند و برای آنان تفاوتی نمی‌کرده که در کدام نهاد یا سازمان باشند و از این رو، نه تنها شناختی نسبت به شغل خود نداشته بلکه حتّی علاقه‌ای نیز نسبت بدان ندارند و چه بسا اگر سازمانی دیگر با حقوقی حتّی یکسان آن‌ها را جذب کند، بسیار خرسندترند زیرا به قول آنان؛ « در کتابخانه‌ها حوصله‌شان سر می‌رود».
وی افزود: از این رو و با توجّه به شرایط موجود، دو پیشنهاد برای بهبود کارآمدی و توانمندی کتابخانه‌های ایران ارائه می‌شود که نخستین آن در درازمدّت انجام خواهد گرفت و دوّمین می‌تواند با شتاب بیشتری عملی شود؛ یکی به کارگیری یا استخدام دانش‌آموختگان کتابداری به ترتیب اولویت کارشناس ارشد، کارشناس و کاردان که در این زمینه و برای شتاب بیشتر نیز می‌توان با موافقت نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و همراهی برخی سازمان‌های مرتبط شهرستانی مانند ادارات فرهنگ و ارشاد اسلامی نسبت به انتقال این نیروها به بخش اداری و خالی کردن پست‌های سازمانی آنان اقدام کرد.
مسرت دومین پیشنهادش برای بهبود کارامدی کتابخانه‌های کشور را بنیان مراکز جامع اطّلاع‌رسانی در کتابخانه‌ها ذکر کرد و گفت: نهاد کتابخانه‌های عمومی هر استان می‌تواند با بررسی ساختار جمعیّتی محل خود و سنجش علمی اعضای هر کتابخانه و بر حسب شمارگان کتاب‌ها و منابع موجود آن و تشخیص اهمیت آن کتابخانه، نسبت به بنیان اتاق، هسته یا مرکز جامع اطّلاع رسانی آن کتابخانه اقدام کند.
وی متذکر شد: در این زمینه می‌توان پس از به کارگیری دانش آموختگان کارشناسی ارشد یا حدّاقل کارشناسی کتابداری در هر کتابخانه به ویژه در کتابخانه‌های بزرگ و مهم هر شهر و انجام کار پرسشگری و گزینش، در باب علاقه و دقت آنان نسبت به شناخت مراجع و ابزارهای اطلاع رسانی با برنامه‌ی آموزش 10 تا 20 روزه، زیر نظر یکی از کتاب‌داران کتابشناس خبره با یکی از مراکز مهمّ فرهنگی و پژوهشی هر شهر اقدام کرد.
وی در رابطه با ساختار این مرکز جامع اطّلاع‌رسانی نیز گفت: این مرکز برای بنیان خود می‌باید دارای امکاناتی نظیر کتابدار آگاه و کتاب‌شناس، بخشی مستقل که بهتر است در کنار مخزن کتاب بوده تا دستیابی مراجعان بدان آسان باشد و تالار محقّقان که هم دارای کتب مرجع و دایره المعارف و هم نشریّات روز باشد و هم مراجعین بتوانند فارغ از رفت و آمد تالارهای مطالعه‌ی عمومی و سر و صدای ایجاد شده، در محیطی ساکت و با نور کافی و فضای مورد نیاز به تحقیق و مطالعه بپردازند، باشد.
مسرت در ادامه بیان کرد: البته می‌توان کتاب‌های مهمّ مرجع شامل فرهنگ‌ها، دایره‌المعارف‌ها و کتاب‌شناسی‌ها و همچنین کتاب‌های مهم مربوط به هر شهر شامل کتب تاریخ، جغرافیا، تذکره، فرهنگ عامّه، دیوان اشعار، زندگی‌نامه‌ی بزرگان، مشاهیر، علما و شاعران را نیز در این تالار جای داد ولی وجود امکاناتی مانندرایانه مجهّز به نرم‌افزارهای جدید و برنامه‌های روز با آخرین ویرایش، نرم‌افزارهای مهم مرجع و اطّلاع‌رسانی مانند نمایه، دهخدا، دُرج، فرهنگ فارسی، فرهنگ دو یا چند زبانه‌، دایره المعارف‌ها، اطلس ها و مجموعه اشعار، همین‌طور دستگاه‌های اسکن، چاپگر، زیراکس و رایتر، اینترنت پر سرعت، میزهای ویژه‌ی مطالعه‌ی یک نفره که دارای رف جای‌گذاری کتاب باشد، از الزامات چنین مرکزی است.
وی ضمن تاکید بر ضرورت ایجاد مرکز جامع اطّلاع رسانی کتابخانه‌ها، تصریح کرد: با توجّه به نبود آشنایی و شناخت بیشتر پژوهشگران با شیوه‌های نوین دسترسی به اطّلاعات و کتاب‌های مرجع و شهرستانی و چگونگی بهره‌روی از کتاب‌های مرجع، وجود این مرکز در جنب کتابخانه‌های مهم بیش از بیش نیاز می‌شود.
این پژوهشگر مطرح یزدی در پایان نیز اهمّ وظایف کارشناس این مرکز را شامل راهنمایی مراجعان و پژوهشگران، راهنمایی دانشجویان کارشناسی تا دکتری برای دست‌یابی به منابع و مآخذ پایان‌نامه‌ی خود، مشخص کردن منابع تحقیق برای گروه‌های پژوهشی، راهنمای مراجعان جهت بهره‌وری از نرم‌افزارهای گوناگون رایانه‌ای و پیشگیری از اتلاف وقت و دوباره کاری پژوهشگران با معرّفی منابع واسطه و کتاب‌شناسی‌ها و مقاله‌شناسی‌ها، برشمرد.
انتهای پیام