خبریزد- گیاه آنغوزه به نام های فارسی
خوراکما، آنگوزاکما و کورن کما، بوته ای بزرگ، علفی و چند ساله است که
ارتفاع آن گاهی به 2.5 متر می رسد، ساقه آن نسبتاً محکم و ضخیم با سطحی خشن
است، برگ های بزرگ و ضخیم دارد به طوری که طول آنها تا 60 سانتی متر می
رسد.
این برگ ها تقسیمات زیادی دارند به
طوری که به قطعاتی (لوب دار) دندانه دار تبدیل می شوند. گل های این گیاه
زرد رنگ هستند و به صورت گل آذین چتری در انتهای ساقه قرار می گیرند.میوه
ها در این گیاه، دو فندقه ای، بیضی شکل و تقریباً مسطح هستند که روی هر
کدام پنج خط وجود دارد و کناره ها بال مانند هستند.رنگ میوه ها قهوه ای
تیره است، از ریشه یا قاعده ساقه این گیاه بر اثر تیغ زدن ماده ای به نام
"اولئوگم رزین" به دست می آید که به آنغوزه مشهور است.
آنغوزه ابتدا شیری رنگ است و مزه ای
تند و تلخ و نیز بویی بد و متعفن دارد که حتی تهوع آور است به همین دلیل
از قدیم به نام "مدفوع شیطان" معروف شده است.رزین آنغوزه به عنوان ماده ای
خلط آور،ضدنفخ، ضداسپاسم روده ای و به صورت شیاف برای بهبود قولنج همچنین
سوسپانسیون آن برای فراری دادن سگ، گربه و دیگر حیوانات وحشی مورد توجه
بوده است.
این گونه گیاهی برای درمان سرطان
شکم، میخچه، پینه مورد استفاده قرار می گیرد و خواصی همچون ادرارآور، مسکن و
محرک دارد و در درمان های عامیانه برای آسم، تشنج، خروسک، جنون و سرطان
استفاده می شود.با این حال، اصلی ترین کاربرد آن به صورت رایحه در عطریات
است.
معمولا هر گیاه آنغوزه 20 تا 40 گرم
شیره دهی دارد و از شیره آن ده ها نوع ماده دارویی ارزشمند به دست می آید
که به علت نبودن صنعت تبدیل در ایران، به صورت خام به دیگر کشورها صادر می
شود.
آنغوزه استفاده محدودی در ایران
دارد و یکی از اقلام مهم صادراتی گیاهی ایران است و از ارزش اقتصادی بالایی
برخوردار بوده و انحصاری کشور محسوب می شود. عمده ترین صادرات شیره آنغوزه
به کشور هند است و سالانه مقادیر زیادی از شیره این گیاه به هند صادر می
شود.
یکی از عمده ترین رویشگاه آنغوزه
شیرین استان یزد شهرستان مهریز است که این محصول در مراتع دهستان میانکوه و
کنجکوه (غرب مهریز) رویش دارد و منبع درآمد بسیاری از اهالی این شهرستان
می باشد.
در سال جاری با توجه به بارندگی های
صورت گرفته و احیاء مراتع ییلاقی مراحل مقدماتی بهره برداری از گیاه
دارویی آنغوزه در شهرستان مهریز آغار شده است و این در صورتی است که بهره
برداری از آن فقط با اخذ مجوز و تعیین بهره بردار امکان پذیر بوده و برداشت
غیرقانونی آن جرم محسوب شده و پیگرد قانونی دارد.
افرادی که مایل به جمع آوری این
گونه گیاهی می باشند برای شرکت در مزایده بهره برداری و دریافت اسناد تا
هفتم خرداد ماه 1398 به سایت اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان یزد
به آدرس www.yazd.frw.org.ir و امور قراردادها اداره کل منابع طبیعی و
آبخیزداری استان یزد و یا پایگاه ملی مناقصات به آدرس iets.nporg.ir مراجعه
نمایند. ضمناً حداکثر مهلت ارسال پیشنهادها به دبیرخانه اداره کل منابع
طبیعی و آبخیزداری استان یزد تا ساعت 8 صبح روز شنبه مورخ 18 خرداد سال
جاری می باشد.