خبریزد- آسیب‌های اجتماعی یکی از بزرگترین معضلات فعلی حاکم بر جامعه است که
عمدتاً نیز قشر جوان به ویژه دانش‌آموزان را به عنوان آینده‌سازان کشور هدف
قرار داده است.
مشاوره و آموزش مهارت‌های زندگی فردی و اجتماعی به دانش‌آموزان
می‌تواند نقش موثری در ایمن‌سازی آنها در مقابل آسیب‌های جامعه داشته باشد
ولی به نظر می‌رسد که سرانه مشاوره هر دانش‌آموز به علت نبود نیروی انسانی
کافی بسیار ناچیر و اندک است و نمی‌تواند به درستی اهمیت موضوع را محقق
سازد.
البته برخی کارشناسان معتقدند که سرانه‌ی مشاوره دانش‌آموزان در دنیا
تعریف خاصی ندارد ولی برای هر دانش‌آموز 20 جلسه دو ساعته و حداقل هفته‌ای
دو ساعت ارائه مشاوره عمومی در تمامی ابعاد و موضوعات به ویژه رفتاری،
فکری و اخلاقی و خانواده ضروری می‌دانند.
مشاوره 250 هزار دانش‌آموز توسط 200 مشاور!
«علی سرداری» معاون پرورشی اداره کل آموزش و پرورش استان یزد در
گفت‌و‌گویی با بیان این که خوشبختانه براساس برنامهریزی
کشوری مشکلی در سازماندهی مشاوره دانش‌آموزان وجود ندارد، اعلام می‌کند:
براساس این برنامهریزی به ازای هر 15 دانش‌آموز باید یک ساعت مشاوره
ارائه شود که در حال حاضر این الگو در یزد نیز پیاده می‌شود.
وی با اشاره به تحصیل 250 هزار دانش‌آموز در استان یزد، تعداد مشاوران
فعال در این حوزه را 200 نفر اعلام می‌کند و می‌گوید: مشاوره‌های
دانش‌آموزان الزاماً مشاوره‌های تحصیلی نیست و در آنها به مهارت‌های زندگی
نیز پرداخته می‌شود.
این مسئول خاطرنشان می‌کند: البته هر چه تعداد نیروی انسانی مشاور مدارس
بیشتر باشد، تاثیر آموزش مهارت‌های اجتماعی بر دانش‌آموزان نیز بیستر
خواهد بود و این موضوعی انکار‌نشدنی در سیستم آموزشی دنیاست ولی در حال
حاضر این امکان در کشورمان وجود ندارد.
وی در ادامه یادآور می‌شود بیان می‌کند: مقطع تحصیلی متوسطه اول،
بیشترین مشاوران را با موضوعاتی نظیر معرفی مشاغل، هدایت تحصیلی،
مشاوره‌های یادگیری، کنکور و مشاوره‌های رفتاری و مسائل خاص به خود اختصاص
داده است.
سرداری خاطرنشان می‌کند: البته آموزش و پرورش در مقطع ابتدایی هیچ
مشاوری ندارد و از رابطان مشاور که در واقع همان معلمان با تحصیلات مرتبط
با مشاوره هستند، بهره می‌برد و در صورت نیاز به وجود مشاور، از مشاوره‌های
تکمیلی یا مراکز مشاوره جهت ارائه خدمات به والدین و دانش آموزان استفاده
می‌شود.
نقش محوری خانواده‌ها در آسیب‌های اجتماعی دانش‌آموزان
معاون پرورشی آموزش و پرورش استان یزد با تاکید بر این که آموزش
مهارت‌های زندگی در مدارس رها شده نیست، اظهار می‌کند: هر چند حضور مشاوران
به صورت مستمر در مدارس به رغم تاثیر بسیار زیادی که خواهد داشت، در حال
حاضر ممکن نیست ولی ارزیابی‌ها بیانگر تاثیر قطعی مشاوره‌ها در ارتقای
مهارت‌های زندگی و اجتماعی دانش‌آموزان است.
وی اضافه می‌کند: البته بهزیستی نیز نیروی کافی برای ارسال به مدارس را
ندارد هرچند که در طرح‌های مختلف بویژه مباحث آموزشی همکاری خوبی با آموزش و
پرورش دارد.
سرداری به ارتباط سن دانش‌آموزان با آسیب‌های اجتماعی مبتلا به آنها
اشاره و اظهار می‌کند: اصولاً قشر دانش‌آموز در گروه‌های سنی قرار دارند که
به دلیل نداشتن تجربه و اطلاعات کافی زودتر دچار آسیب‌های اجتماعی
می‌شوند.
وی از برگزاری آزمون‌های سلامت‌روان ویژه دانش‌آموزان یاد می‌کند و
می‌گوید: این آزمون‌ها اطلاعاتی را در رابطه با آسیب‌های اجتماعی
دانش‌آموزان تامین می‌کند و حتی نتایج آن می‌توان بیانگر میزان فراوانی
آسیب‌های اجتماعی در مناطق مختلف برای استفاده دستگاه‌هایی مانند بهزیستی و
دادگستی باشد.
این مسئول خانواده‌ها را محور اصلی پیشگیری از بروز آسیب‌های اجتماعی در
دانش‌آموزان به ویژه در مقطع ابتدایی می‌داند و عنوان می‌کند: این قشر
کمتر در معرض اجتماع هستند لذا نقش خانواده در تربیت آنها بیشتر است در
حالی که دانش‌آموزان مقاطع متوسطه اول و دوم بیشتر تحت تاثیر اجتماع و
آسیب‌های ناشی از آن قرار دارند.
سرداری به ضرورت همکاری و تعامل بیشتر و جدی‌تر رسانه‌ها، بهزیستی و
متولیان امر به ویژه شورای مواد مخدر به منظور تحقق هدف مشترک ارتقای دانش و
مهارت‌های زندگی و کاهش آسیب‌های اجتماعی در دانش‌آموزان نیز تاکید
می‌کند.
ضرورت آغاز آموزش مهارت‌های زندگی از مهدهای کودک
با این حال، دکتر «ناصر صباغ زادگان» رییس بهزیستی شهرستان یزد از
احتمال پایین بودن سرانه مشاوره هر دانش‌آموز ابراز نگرانی می‌کند و
می‌گوید: آموزش و پرورش یکی از مهمترین و بزرگترین گروه‌های هدف جامعه را
در اختیار دارد که باید آموزش مهارت‌های زندگی برای پیشگیری از بروز
آسیب‌های اجتماعی در آنها با جدیت دنبال شود.
وی در مورد مشارکت بهزیستی با آموزش و پرورش برای ارائه مشاوره، آموزش و
پیشگیری از بروز آسیب‌های اجتماعی در دانش‌آموزان، اظهار می‌کند: متولیان
آموزش و پرورش معتقد هستند که محتوای آموزشی تدوین شده در کتب درسی و
مربیان مشاوره در مدارس در زمینه آموزش مهارت‌های زندگی به دانش‌آموزان
جوابگوست لذا نیازی به مشارکت بهزیستی در این مقوله نمی‌بینند.
صباغ زادگان از دغدغه و نگرانی بهزیستی در مورد احتمال پایین بودن سرانه
هر دانش‌آموز برای دریافت خدمات مشاوره‌ای در مدارس خبر می‌دهد و در این
رابطه از مدیران مراکز آموزشی می‌‌خواهد در چنین مواردی از خدمات مشاوره‌ای
بهزیستی برای دانش‌آموزان بهره بگیرند.
وی ارائه خدمات مشاوره‌ای بهزیستی را در سه سطح عنوان و در این رابطه
تصریح می‌کند: اکثر دانش‌آموزان در معرض آسیب‌های اجتماعی نیستند، اما
عده‌ای در شرف آسیب و بعضی نیز به آسیب مبتلا شده‌اند که برای هر گروه باید
تمهیدات و خدمات خاصی ارائه می‌شود.
این مسئول معتقد است که آموزش مهارت‌های زندگی در راستای پیشگیری از
بروز آسیب‌های اجتماعی باید از مهدهای کودک مورد اهتمام باشد که بهزیستی
نیز در این خصوص مربیانی آشنا با مهارت‌های زندگی را در مهدها مستقر کرده
تا آموزش‌هایی را به صورت غیرمستقیم و مناسب سن کودکان براساس سرفصل‌های
آموزشی مهدها ارائه دهند.
صباغ زادگان از فراهم شدن بستر مناسب برای ارائه خدمات آموزشی در زمینه
مهارت‌های زندگی و اجتماعی به افراد جامعه از سوی بهزیستی نیز خبر می‌دهد و
می‌گوید: 70 مرکز مشاوره تخصصی تنها در سطح شهر یزد به عنوان پایانههای
ارائه خدمات آموزشی با اولویت زوجین در حال فعالیت هستند که براساس
تفاهم‌نامه مشترک بین دفاتر ثبت ازدواج، بهزیستی و دادگستری دریافت این
آموزش‌ها برای زوجین الزامی است و در این زمینه نیز تاکنون بهزیستی یزد
پوشش 100 درصدی داشته است.