خبر یزد - یزد ـ پیامدهای اجتماعی مهاجرت در یزد شرایط فرهنگی این استان را به نحوی تغییر داده که دیگر فرصت‌های آن به چشم نمی‌آید و به سکه دو رویی تبدیل شده که بومی و مهاجر هر دو از آن ناراضی هستند.

خبرگزاری مهر ، گروه استان‌ها: مهاجرت از اساس نقطه مثبتی در زندگی بشر به شمار می‌رود و حتی بزرگان دین، مهاجرت را به عنوان راهی برای گشایش در زندگی توصیه کرده‌اند اما این پدیده در زندگی امروز به شدت نیازمند مدیریت و برنامه‌ریزی است.
یزد که به واسطه شرایط آب و هوایی همواره از استان‌های مهاجرفرست بوده در طول سه دهه گذشته به ناگاه به استانی مهاجرپذیر تبدیل شده تا جایی که بر اساس آمارهای ارائه شده، سالانه 20 هزار نفر از این طریق به جمعیت استان اضافه می‌شود.
یزد که همواره از مشکل کم‌آبی رنج می‌برده حالا صنایع بسیاری در آن راه‌اندازی شده که اغلب آنها آب‌بر هستند و این صنایع، جمعیت زیادی از سایر استان‌ها را به یزد کشیده‌اند، جمعیتی که اغلب آنها را کارگران ساده و فاقد مهارت تشکیل می‌دهد.

تغییر بافت فرهنگی و اجتماعی یکی از مهم‌ترین پیامدهای این مهاجرت‌های بی‌رویه و بی‌برنامه است، مهاجرتی که حالا هم ساکنان بومی و مهاجرانی که با صدها امید بار سفر به مرکز ایران بسته‌اند، از آن رضایت ندارند.
در کنار مهاجرت هم‌میهنان از استان‌های مختلف، مهاجرت اتباع خارجی گره این پدیده را کورتر کرده و گاه مشکلات پیچیده‌ای برای استان و مردم آن به همراه داشته که باز کردن آن هنوز ممکن نشده است.
مسئولان یزد راهکاری برای رفع مشکلات ناشی از مهاجرت ندارند
گسترش حاشیه نشینی، ازدواج‌های ناموفق با فرزندان بی شناسنامه، طلاق، اعتیاد، خشونت خانوادگی، قاچاق انسان و … تنها بخش کوچکی از مشکلاتی است که این قبیل مهاجرت‌ها برای یزد به دنبال داشته است.
موضوع مهاجرت بارها و بارها توسط رسانه‌های استان از مسئولان پیگیری شده اما هیچ‌یک از آنها راهکاری برای رفع این مشکل ندارند و اغلب خود از این پدیده به عنوان یکی از چالش‌های استان یاد می‌کنند.
جامعه دانشگاهی یزد اما به این موضوع ورود کرده و به نظر می‌رسد اجرایی کردن ایده‌های آنها بتواند از تبعات منفی مهاجرت تا حد زیادی بکاهد.
در دانشگاه یزد کانونی با عنوان کانون تفکر سلامت اجتماعی راه‌اندازی شده که مهاجرت به عنوان یکی از این پدیده‌ها در دستور کار آن قرار گرفته است.
دبیر کانون تفکر سلامت اجتماعی دانشگاه یزد درباره راهکارهای کاهش تبعات مهاجرت به خبرنگار مهر گفت: یکی از اصلی‌ترین مشکلات در این زمینه، نداشتن آمار و اطلاعات درست در مورد مهاجران است و تا زمانی که مسئولان استان نتوانند آمار درستی در این زمینه داشته باشند، مدیریت کردن این پدیده راه به جایی نخواهد برد. تا زمانی که مسئولان استان نتوانند آمار درستی در مورد مهاجران به دست بیاورند، مدیریت کردن پدیده مهاجرت راه به جایی نخواهد برد
سیدرضا جوادیان بیان کرد: یکی از راهکارهای عملی که می‌توان در این زمینه ارائه داد، ایجاد دفتر یا نهادی در بخشی از بدنه استانداری یا سازمان‌های مرتبط شبیه اداره کل امور اتباع خارجی و مهاجرین استانداری است تا برای تهیه و به روزرسانی آمار مهاجرت داخلی به استان یزد اقدام کند.
وی یادآور شد: از چندی پیش، دفاتر تسهیل‌گری در سطح شهر یزد برای اتباع خارجی و مهاجران خارجی شکل گرفته که این دفاتر به جمعیت مهاجر آموزش‌هایی را ارائه می‌دهد که به نظر می‌رسد ایجاد چنین مراکزی برای مهاجران داخلی نیز اثرگذار باشد.
جوادیان ادامه داد: اکنون مهاجران اعم از داخلی و خارجی در تمام سطح شهر پراکنده هستند و هیچ اطلاعی از نحوه پراکندگی یا تمرکز آنها در دست نیست که به نظر می‌رسد اگر نقشه‌ای در این راستا تدوین شود، بتوان برنامه‌های آموزشی و فرهنگی برای آنها به صورت محله‌ای در نظر گرفت.

رئیس گروه آمایش سرزمین سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان یزد هم در این باره گفت: یکی از چالش‌های مهاجرت به یزد این است که یزد به محل پذیرش کارگران فاقد مهارت تبدیل شده در حالی که این استان زیرساخت‌ها و ظرفیت‌هایی دارد که می‌تواند نخبگان را به سمت خود جذب کند.
روند افزایشی پدیده مهاجرت‌های مسئله‌زا در یزد
مهدی حجای عنوان کرد: روند فعلی به شکلی است که یزد نیروی فاقد مهارت جذب می‌کند و نیروهای نخبه و ماهر خود را به سایر استان‌ها از جمله تهران و اصفهان و خراسان رضوی می‌فرستد.
این شکل مهاجرت، پدیده‌ای به عنوان مهاجرت‌های مسئله‌زا را برای یزد به دنبال داشته که معضلات و آسیب‌های آن را می‌توان به مباحث هویتی و نگرشی و خدمات رفاهی از جمله آموزش، مسکن و بهداشت و حوزه اقتصادی و اشتغال تقسیم بندی کرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه یزد نیز درباره این پدیده معتقد است: مهاجرت وقتی از یک پدیده طبیعی خارج و تبدیل به یک مسئله می‌شود، آنگاه مسائل مربوط به آن خود را نشان می‌دهد و مسئولان نیز معمولاً صبر می‌کنند تا یک مسئله‌ای اتفاق بیفتد و پیامدهای خودش را نشان بدهد آن وقت برای سیاست‌گذاری یا یک اقدام اجرایی دست به کار می‌شوند. مهاجرت وقتی از یک پدیده طبیعی خارج و تبدیل به یک مسئله می‌شود، آنگاه مسائل مربوط به آن خود را نشان می‌دهد و مسئولان نیز معمولاً صبر می‌کنند تا یک مسئله‌ای اتفاق بیفتد و پیامدهای خودش را نشان بدهد آن وقت برای سیاست‌گذاری یا یک اقدام اجرایی دست به کار می‌شوند
محسن موسوی بیان کرد: در مجموع یزدی‌ها باید نگاهشان به مهاجرت مثبت باشد زیرا توسعه برخی شهرستان‌های استان مرهون مهاجرت است به عنوان مثال در گذشته مردم میبد به کشورهایی نظیر کویت، دبی، هند و یا به جنوب کشورمان به ویژه استان هرمزگان، مهاجرت کرده‌اند و با درآمدهایی که از آنجا کسب کردند، موفق به سرمایه‌گذاری، تأسیس شرکت‌های سهامی خاص و احداث کارخانجات کاشی در شهرستان میبد شده‌اند.
وی افزود: مهاجرفرستی یزدی‌ها اغلب اتفاقات خوبی برای یزد رقم زده اما مهاجرپذیری تبعات سنگین اجتماعی، فرهنگی و گاه اقتصادی برای یزد به دنبال داشته و مسئله اینجاست که اکنون مهاجرپذیری یزد از مهاجرفرستی پیشی گرفته است.
برخی دیگر از صاحب‌نظران اجتماعی، مهاجرت را یک فرصت برای یزد می‌دانند و معتقدند گاه ممکن است مهاجرت‌ها چنان شکل بگیرد که از نگاه جمعیتی سازنده باشد و اگر درست مدیریت شود، دارای آثار مثبت بوده و باعث رشد و توسعه نه فقط در بعد اقتصادی بلکه از نظر اجتماعی، منطقه‌ای یا استانی نیز بشود.
نکته اصلی در تمام این دیدگاه‌ها، نداشتن آمار و اطلاعات دقیق از مهاجرت‌هاست، نکته‌ای خود سبب‌ساز برخی اتفاقات ناخوشایند می‌شود زیرا گمنامی می‌تواند عاملی برای جرم و جنایت باشد.

جوادیان، عضو هیئت علمی دانشگاه یزد در این زمینه اظهار داشت: تا زمانی که اطلاعات مشخصی از میزان جرم و جنایت مرتکب شده در یک سال اخیر توسط افراد غیربومی از سوی نیروی انتظامی استان یزد ارائه نشود نمی‌توان نظر دقیقی بر روی بحث پیامدهای مهاجرت داد اما واقعیت این است که گمنامی مهاجران، زمینه‌ساز ورود آنها به جرم و جنایت است.
وی افزود: باید ساز و کاری فراهم شود که یزد برای برخی مهاجران به حاشیه‌ای امن برای ارتکاب جرم تبدیل نشود.
پدیده مهاجرت در یزد ابعاد بسیار گسترده‌ای دارد و از جهات مختلف اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی می‌توان به آن پرداخت، پدیده‌ای که می‌تواند برای این استان هم منشأ توسعه و رشد اقتصادی باشد هم معضلات بزرگ اجتماعی و فرهنگی به دنبال داشته باشد.
اگر قرار باشد این پدیده گام به گام مورد بررسی قرار گیرد و راهکارها در مورد آن به اجرا درآید، گام نخست، ایجاد بانک اطلاعاتی از مهاجران و شناسایی آنها اعم از مهاجران داخلی و خارجی است زیرا تا زمانی که آماری از مهاجران، ترکیب سنی و جنسیتی آنها، مهارت‌ها، نحوه اشتغال و سکونت و … آنها در دسترس نباشد، هیچ اقدام سازنده و اثرگذاری نمی‌توان برای ساماندهی این پدیده انجام داد.